Hibrit çeşitler ıslahçı hakkına konu olabilir mi?
Islahçı Hakkı Rehberi Tem 02, 2024
Hibrit çeşitler de ıslahçı hakkına konu bitki çeşidi içerisindedir. Hibritler, bir çeşidin diğer bir çeşitle melezlenmesi sonucunda geliştirilir. Çaprazlama, farklı cins veya türe ait çeşitler arasında da yapılabilir. Ancak ticari değeri daha fazla olanı, mısır, ayçiçeği, patates gibi aynı botaniksel takson (yani aynı tür) içinde olanlar arasında yapılan melezleme ile elde edilendir. Hibrit çeşitler, bazı özelliklerini kaybetmeden, durulmuş olarak çoğaltılamamaktadır. Hibrit çeşitler durulmuşluk şartını karşılamasa dahi, ıslahçı hakkı düzenlemelerince korunmaktadır. Islahçı hakkı düzenlemelerinde hibrit çeşitler için diğer çeşitlerden farklı kriter öngörülmüştür. Bu kritere göre, belirli çoğaltım dönemleri sonunda ilgili özelliklerin değişmemesi (Yeni̇ Bı̇tkı̇ Çeşı̇tlerı̇ne Aı̇t Islahçı Haklarının Korunmasına İlı̇şkı̇n Kanun “BitÇeşK” m. 8), durulmuşluk şartını karşılamaktadır. Buna göre, ebeveynlerin her melezlenmesinde aynı hibrit çeşit elde ediliyorsa, bu yeterlidir. Bu nedenle hibrit çeşitler de ıslahçı hakkı konusu içine girmektedir. BitÇeşK m. 14/5-(c)’de yer alan, “üretilmeleri için her defasında koruma altındaki çeşidin kullanımını gerektiren çeşitler”, hibrit çeşitlerdir ve bu çeşitler de ıslahçı hakkının kapsamındadır.