Islahçı hakkı nerede tükenir?

Islahçı hakkının tükenmesi bakımından, ülkesel ve bölgesel olmak üzere iki sistem bulunmaktadır. 

Ülkesel tükenmede, çeşidin sınai hak verilen ülke sınırları içinde piyasaya sürülmesiyle tükenmesi kabul edilmektedir. Bu durumda, sınai hak sahibi sadece ülke içinde materyallerin el değiştirmesine engel olamamaktadır. Buna karşılık, ülkesel tükenmede paralel ithalat engellenebilmektedir. Diğer bir ifadeyle, eğer bir ülkede sınai hak alınmış ve diğer bir ülkedeki kişiye bu hak üzerinde lisans verilmişse, bu lisans alan kişinin kendi ülkesinde ürettiği materyallerin sınai hakkın alındığı ülkeye ithali, paralel ithalat olup, engellenebilecektir. Kanunumuz, ülkesel tükenme ilkesini kabul etmiştir. Buna göre, “yurt içinde” ıslahçı tarafından veya onun izniyle pazarlanmış materyal üzerinde hak tüketilmektedir (BitÇeşK m. 31/1).

Bölgesel tükenme, bir takım devletlerin sınırlarının oluşturduğu bölge içinde hakkın tükenmesidir. CPVR’de bölgesel tükenme ilkesi kabul edilmiştir (m. 16). Korunan çeşit bir kez Toplulukta elden çıkarıldığında, hak sahibinin hakkının bu materyal için tüketileceği varsayılmıştır. CPVR modeli, coğrafik alan olarak Avrupa Birliğini esas almıştır.