Hizmet ilişkisinde türetilen bir çeşidin ıslahçı hakkı kime aittir?
Islahçı Hakkı Rehberi Tem 15, 2024
Çalışanların işlerini görürken ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşitler üzerindeki hak sahipliği, aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça işverene aittir (BitÇeşK m. 12/1). Hizmet sözleşmesi gerektirmediği halde, işyerindeki bilgi ve araçlardan faydalanmak suretiyle çeşit geliştiren çalışanların ıslah ettikleri veya bulup geliştirdikleri çeşitler üzerindeki hak sahipliği de işverene ait olacaktır (BitÇeşK m. 12/2). Buna karşılık, işyerindeki bilgi ve araçlar kullanılmadan bir bitki çeşidi geliştirilmiş ve bu geliştirme işin niteliği ile uyumlu değilse, çeşit üzerindeki hak sahibi çalışan kişi olacaktır.
Çalışanların, ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşitleri için çeşidin ekonomik değeri de göz önüne alınarak işverenin ve çalışanın birlikte tespit edeceği bir bedele hakları vardır. Taraflar, bedel konusunda anlaşamadıkları takdirde söz konusu bedel mahkemece tespit edilir. Taraflar, bedeli hizmet sözleşmesine önceden belirleyip koyabilirler (BitÇeşK m. 12/3).
Hizmet sözleşmesi dışında kalan ve işgörme veya vekalet sözleşmesi gibi iş sözleşmeleri içinde eğer aksine bir hüküm yoksa ıslah edilen veya bulunan ve geliştirilen çeşidin sahibi yine işveren taraf olacaktır (BitÇeşK m. 13).