Islahçı hakkı birden çok kişiye ait olabilir mi?
Islahçı Hakkı Rehberi Tem 12, 2024
Islah faaliyeti tek bir kişi tarafından gerçekleştirilebileceği gibi birden çok kişi tarafından da gerçekleştirilebilir. Birden fazla kişinin bitki çeşidini geliştirmesi halinde ortak ıslahçılık söz konusu olur. Ortak ıslahçı olabilmek için birden fazla kişinin fikri katkısının olması gerekir. Tipik olarak ortak ıslahçılık, katkıda bulunanların toplam çabaları ile aynı sonuca doğru çalışarak, yaratıcı fikre katkıda bulunmayı gerektirir. Ortak ıslah için, çalışmanın kural olarak birlikte olması gerekmekle birlikte, onların fiziksel olarak aynı zamanda bir arada olması ve katkının aynı miktar ve tipte olması gerekmez. Ancak kişiler, aynı konuda çalışmalı ve yaratıcı düşünceye ve nihai sonuca katkılarda bulunmalıdır. Bu nedenle, ıslah programına sadece ekonomik destek sağlayan bir kişi, ortak ıslahçı olarak nitelenip, hak sahibi niteliğini kazanamayacaktır.
Ortak ıslahçılık halinde, taraflar arasında aksine bir anlaşma yoksa, ıslahçılar müşterek (paylı) mülkiyet hükümleri çerçevesinde hak sahibi olurlar (BitÇeşK m. 11/2). Paylı mülkiyette, mülkiyete konu eşya üzerinde tek bir mülkiyet konusudur. Ancak söz konusu mülkiyet hakkı tek kişiye değil birden çok kişiye aittir. Birden çok kişi söz konusu mülkiyetin bir payına sahiptir. Aralarında paylı mülkiyet ilişkisi olan birden fazla ıslahçı, hak sahibi olmak için başvuruda bulunabilir.
BitÇeşK’da ortakların pay oranı, belirtilmemiştir. Bu nedenle, taraflar arasında yapılacak hukuki işlemlerle pay oranları belirlenecektir. Eğer taraflar arasında, bir sözleşme yoksa, hisselerin birbirine eşit olması asıldır (TMK m. 688/2).