Neler ıslahçı hakkıyla korunabilir?

Islahçı hakkının konusu bitki çeşididir. Bitki çeşidi, botaniksel sınıflandırmada en son basamakta yer almaktadır. Botaniksel olmayan, bakteri ve virüs gibi mikroorganizmalar ve hayvanlar gibi kompleks canlı varlıklara ıslahçı hakkıyla bir koruma tanınmamıştır. Türk hukukunda, “International Convention for the Protection of New Varieties of Plants” (Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği Sözleşmesi) UPOV’daki ve “Community Plant Variety Rights Regulation” (Avrupa Birliği Konseyi Islahçı Hakları Tüzüğü) CPVR’deki düzenlemeye paralel olarak, korunacak bitki cins ve türleri açısından bir sınırlamaya gidilmemiştir. Kanun’un 1. maddesinde bu durum “Bu kanun tüm bitki türlerini kapsar” şeklinde ifade edilmiştir.

Türk hukukunda bitki çeşidi, 1991 Yeni Bitki Çeşitleri Hakkında Uluslararası Sözleşme’deki tanıma (m. 1/vi) uygun şekilde tanımlanmıştır. Buna göre bitki çeşidi, “ıslahçı hakkının verilmesi için gerekli şartların karşılanıp karşılanmadığına bakılmaksızın, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubu”nu ifade etmektedir (BitÇeşK m. 2/e).